Το Botox στη θεραπεία της ημικρανίας

Γράφει ο: Δρ. Μιχάλης Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD

Επισήμως εγκεκριμένη λύση από τον Ευρωπαϊκό αλλά και τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων είναι το σκεύασμα Botox™ για χρήση στην προληπτική θεραπεία της χρόνιας ημικρανίας.

Μάλιστα, η χορήγηση του Botox™ στην περίπτωση αυτή μπορεί να καλυφθεί από τα ασφαλιστικά ταμεία, εφόσον ο ειδικός νευρολόγος παρέχει γνωμάτευση και η χορήγηση εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή του ΕΟΠΥΥ, στοιχείο σημαντικό καθώς για τη χορήγηση της σωστής θεραπείας των ασθενών με χρόνια ημικρανία απαιτούνται 2 συσκευασίες των 100 μονάδων η κάθε μια με σημαντικό κόστος (περίπου 360 ευρώ), το οποίο έτσι μπορεί να αποφύγει ο ασθενής.

Σημαντικό είναι ότι σύμφωνα με τις Ελληνικές και Ευρωπαϊκές Αρχές και την εγκεκριμένη ένδειξη, "η διάγνωση της χρόνιας ημικρανίας και η χορήγηση του BOTOX™ πρέπει να γίνεται αποκλειστικά υπό την επίβλεψη νευρολόγων ειδικών στην αντιμετώπιση της χρόνιας ημικρανίας".

Σκόπιμο είναι να διευκρινιστεί πως οι ενέσεις του Botox™ σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία γίνονται σε πολύ περισσότερα (και διαφορετικά) σημεία από ότι σε ασθενείς που κάνουν θεραπεία για λόγους εμφάνισης (εξάλειψη ρυτίδων) σε δερματολόγους ή πλαστικούς χειρουργούς.

Καθώς τελευταία ακούγονται και γράφονται πολλά για τη χρήση του Botox™ και μάλιστα συχνά μη ειδικούς στο θέμα, το άρθρο αυτό αποσκοπεί στην αναλυτική ενημέρωση του κοινού για το τι επιστημονικά ισχύει για τη χρήση του Botox στην ημικρανία.

Τι είναι το Botox™

Το Botox είναι μία πρωτεΐνη πανομοιότυπη με αυτή που παράγει στη φύση ένα μικροβίο που ονομάζεται κλωστηρίδιο της αλλαντίασης. Αν τα παλιότερα χρόνια, κάποιος κατανάλωνε λουκάνικα μολυσμένα από το μικρόβιο, πάθαινε παράλυση του εντέρου (για αυτό και ο όρος "αλλαντίαση", από τα αλλαντικά...).

Το Botox™ παράγεται στο εργαστήριο και μιμείται τη δομή και τη δράση αυτής της φυσικής πρωτεΐνης, προκαλώντας αδυναμία στους μυς με τους οποίους έρχεται σε επαφή και εμποδίζοντας τα νεύρα να απελευθερώσουν ουσίες-αγγελιοφόρους που ονομάζονται νευρομεταβιβαστές. Χρησιμοποιείται στη νευρολογία εδώ και αρκετές δεκαετίες για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων στις οποίες χρειάζεται κάποιοι μύς να χαλαρώσουν (π.χ. στο ραιβόκρανο, στο βλεφαρόσπασμο, στον αυξημένο μυϊκό τόνο μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), ενώ αρκετά πιο πρόσφατα χρησιμοποιείται και από πλαστικούς χειρουργούς/ δερματολόγους, καθώς μπορεί να χαλαρώνει και τους μυς του προσώπου (και έτσι να μειώνει τις ρυτίδες, που οφείλονται εν μέρει στη σύσπαση των μυών του προσώπου). Ανάλογα με την πάθηση επιλέγεται η δόση και τα σημεία χορήγησης (ένεσης) που φυσικά είναι εντελώς διαφορετικά από τη μία πάθηση στην άλλη. Η δράση του Botox δεν είναι μόνιμη: Μετά από εβδομάδες ή λίγους μήνες, οι μυς που έγιναν αδύναμοι/χαλαροί μετά τη χρήση του Botox αποκτούν και πάλι την αρχική τους δύναμη και τα νεύρα απελευθερώνουν και πάλι τους νευρομεταβιβαστές τους.

Πως και σε ποια σημεία χορηγείται το Botox™ στην χρόνια ημικρανία

Το Botox™ σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία χορηγείται με ενέσεις που γίνονται είτε στους μυς, είτε στο υποδόριο (κάτω από το δέρμα) σε 31 ως 39 συγκεκριμένα σημεία στο μέτωπο, τους κροτάφους, το πίσω μέρος του κεφαλιού, τον αυχένα και τη ράχη (δείτε τα σημεία στην παρακάτω εικόνα). Τα σημεία αυτά αποφασίστηκαν μετά τη διενέργεια σχετικών κλινικών μελετών, σε περισσότερους από χίλιους ενήλικες με χρόνια ημικρανία, στους οποίους χορηγήθηκε Botox™ ή ένα ψευδοφάρμακο. Εικόνα: Τα σημεία χορήγησης θεραπείας με Botox™ στη χρόνια ημικρανία.

Εικόνα: Τα σημεία χορήγησης θεραπείας με Botox στη χρόνια ημικρανία.

Η χορήγηση του Botox™ στη χρόνια ημικρανία διαρκεί λίγο και είναι ευκολή και ανώδυνη, όταν χορηγείται από ειδικό νευρολόγο, όπως μπορείτε να δείτε στο video που ακολουθεί.

Πως ξεκίνησε η χρήση του Botox™ στις ημικρανίες/κεφαλαλγίες

Η αρχή της ιστορίας ξεκινά τη δεκαετία του 1990, όταν υπήρξαν οι πρώτες αναφορές ατόμων που υπέφεραν από ημικρανίες και διαπίστωσαν ότι μετά από θεραπεία με Botox™ οι ημικρανίες τους παρουσίασαν μία σχετική ύφεση. Έτσι, η φαρμακευτική εταιρεία που παράγει το Botox™ είδε την εμπορική ευκαιρία, καθώς αν αυτό το θετικό αποτέλεσμα υπήρχε και μπορούσε να αποδειχθεί, μία τεράστια παγκόσμια αγορά θα άνοιγε για το φάρμακό της, και ξεκίνησε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα κλινικών δοκιμών, για να εξακριβωθεί αν όντως το Botox™ μπορεί να προσφέρει κάτι ουσιαστικό στη θεραπεία της ημικρανίας και της κεφαλαλγίας τάσεως.

Σε μελέτες με ειδικό πρωτόκολλο χορήγησης (συγκεκριμένα σημεία και συγκεκριμένες δόσεις) σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία (δηλαδή σε ασθενείς με ημικρανία για περισσότερες από 15 ημέρες το μήνα), φάνηκε ότι το Botox™ μπορεί να προσφέρει μία σχετική μείωση (όχι εξάλειψη) των ημικρανιών τους. 

Σε ποιους ασθενείς με κεφαλαλγία ή ημικρανία θα πρέπει να χορηγείται το Botox™

Η χορήγηση Botox™ είναι εγκεκριμένη σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία, δηλαδή με ιστορικό ημικρανίας και τρέχουσα συχνότητα περισσότερες από 15 ημέρες το μήνα.

Μπορεί να υπάρχουν παρενέργειες από τη χρήση του Botox™ στην ημικρανία;

Κάθε φάρμακο που χορηγείται μπορεί να έχει παρενέργειες. Στις μελέτες σε ασθενείς με ημικρανία,  συχνότερα εμφανιζόμενες παρενέργειες ήταν ο ήπιος πόνος, η ευαισθησία και το οίδημα (πρήξιμο) στο σημείο της ένεσης. Σπανιότερα, μπορεί να δημιουργηθεί πόνος στον αυχένα ή στη ράχη, μερικές φορές επίμονος για ημέρες.

Ποιος γιατρός είναι ο κατάλληλος για να χορηγήσει το Botox™ σε ασθενείς με ημικρανία;

Κατάλληλος για να χορηγήσει το Botox™ σε ασθενείς με ημικρανία είναι μόνο ένας ειδικά εκπαιδευμένος νευρολόγος. Δυστυχώς, πολλοί γιατροί ειδικοτήτων άσχετων με τη νευρολογία διαφημίζουν τη χρήση του Botox™ για τη θεραπεία των ημικρανιών. Οι γιατροί αυτοί, πλαστικοί χειρουργοί ή δερματολόγοι οι περισσότεροι, θεωρούν πως με τον ίδιο τρόπο που χορηγούν το Botox™ για αισθητικούς λόγους, μπορούν να το χορηγούν και για την ημικρανία, κάτι που είναι εντελώς λάθος. Τα σημεία που χορηγείται το Botox στην ημικρανία, είναι διαφορετικά (και πολύ περισσότερα) από αυτά στα οποία χορηγείται για αισθητικούς λόγους. Μάλιστα, στην ημικρανία πολλά από αυτά βρίσκονται στο πλάγιο και πίσω μέρος της κεφαλής, καθώς και στον αυχένα, δηλαδή σε σημεία που δεν γίνεται έγχυση για αισθητικούς λόγους. Οι δόσεις επίσης είναι διαφορετικές. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι δυστυχώς, μη νευρολόγοι (πλαστικοί χειρουργοί και δερματολόγοι) συχνά χορηγούν το Botox™ σε όλους ανεξαιρέτως τους ασθενείς με ημικρανία που θα το ζητήσουν, κάτι που όπως προαναφέρθηκε είναι εντελώς λάθος καθώς μόνο για ασθενείς με χρόνια ημικρανία το φάρμακο μπορεί να βοηθήσει. Συμπερασματικά, μόνο ο ειδικά εκπαιδευμένος νευρολόγος θα πρέπει να χορηγεί το Botox™ για την προφυλακτική θεραπεία της ημικρανίας, ενώ παράλληλα μπορεί να χορηγήσει την κατάλληλη λοιπή εξειδικευμένη φαρμακευτική αγωγή.

Τελικά, πρόκειται για διαφορετικές θεραπείες, με το ίδιο φάρμακο;

Στο αισθητικό Botox™ ενδέχεται να υπάρξει βελτίωση σε μια συνυπάρχουσα ημικρανία. Αν κάποιος ασθενής με ημικρανία κάνει Botox™ για αισθητικούς λόγους και δει βελτίωση των ημικρανιών του, αν κάνει την εξειδικευμένη για τις ημικρανίες ειδική θεραπεία με Botox™, πιθανότατα θα έχει ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα. Αλλά και στο Botox™ για ημικρανία, καθώς κάποια από τα σημεία στα οποία γίνονται οι εγχύσεις βρίσκονται στο μέτωπο, οι ρυτίδες του μετώπου θα μειωθούν.

Το σημαντικό είναι ποιος είναι ο βασικός στόχος για τον καθένα. Αν ο στόχος είναι η αισθητική τότε το botox™ θα πρέπει να γίνει από δερματολόγο ή πλαστικό χειρουργό με στόχο το αισθητικό αποτέλεσμα. Αν ο βασικός στόχος είναι ημικρανία τότε botox™ θα πρέπει να γίνει από νευρολόγο με το συγκεκριμένο πρωτόκολλο της ημικρανίας.

Δείτε σχετικά video από τηλεοπτικές εκπομπές πάνω στο θέμα της χρήσης του Botox™ για χρόνια ημικρανία.

Ιατρείο Κεφαλαλγίας

Λαζαράκη 8 Γλυφάδα 
Μεσογείων 402 Αγ.Παρασκευή

Τηλ. Κέντρο: 210 9681760
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Σκοπός του headaches.gr είναι η παροχή γνώσεων για τους πονοκεφάλους με τρόπο απλό και κατανοητό για όλους και όχι η παροχή εξειδικευμένων και δυσνόητων ιατρικών πληροφοριών.

Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.